Khái niệm và các loại Hợp đồng lao động theo Bộ Luật lao động 2019

I. Khái niệm hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động được quy định tại Điều 13 Bộ luật Lao động 2019 (BLLĐ 2019) như sau: “Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động”.

Về cơ bản, BLLĐ 2019 đã kế thừa tinh thần của BLLĐ 1994 và BLLĐ 2012 khi nêu được những yếu tố cơ bản nhất của hợp đồng lao động: i) Về bản chất, hợp đồng lao động là sự thoả thuận, thương lượng giữa các bên (người lao động và người sử dụng lao động); ii) Về nội dung, hợp đồng lao động bao gồm các thoả thuận về việc làm có trả công, trả lương, về điều kiện lao động và về quyền và nghĩa vụ của các bên.

Tuy nhiên, một sự khác biệt giữa BLLĐ 2019 và hai Bộ luật cũ là BLLĐ 2019 đã gộp cả hai cụm từ “trả công” và “tiền lương” vào trong định nghĩa hợp đồng lao động thay vì chỉ quy định “trả công” như BLLĐ 1994 và “trả lương” như BLLĐ 2012 nhằm đảm bảo khái quát, đầy đủ hơn.

Ngoài ra, khoản 1 Điều 13 BLLĐ 2019 còn bổ sung một điểm mới là: “Trường hợp hai bên thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên thì được coi là hợp đồng lao động”.

Quy định này cho thấy, các quan hệ lao động do luật lao động điều chỉnh sẽ dựa vào bản chất quan hệ chứ không chỉ dựa vào tên gọi của các văn bản mà các bên đã thoả thuận, ký kết. Điều này đã làm tăng tính nhận diện cho hợp đồng lao động trên thực tế và dù tên gọi của văn bản đó là gì thì chỉ cần thoả mãn 02 yếu tố: i) thoả thuận về việc làm có trả công và tiền lương; ii) sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên thì đều sẽ được coi là hợp đồng lao động.

II. Các loại hợp đồng lao động

Tuỳ từng tiêu chí (như thời hạn, hình thức, tính hợp pháp…) mà hợp đồng được phân loại thành những loại khác nhau. Tuy nhiên, thông thường, hợp đồng lao động sẽ được phân chia dựa trên thời hạn của hợp đồng xuất phát từ đặc điểm của hợp đồng lao động là cần có thời gian nhất định để người lao động chuyển giao hàng hoá sức lao động thông qua việc thực hiện các công việc.

Theo Điều 22 BLLĐ 2012, người lao động và người sử dụng lao động có thể lựa chọn một trong ba hình thức hợp đồng sau: hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn (12-36 tháng) và hợp đồng mùa vụ (dưới 12 tháng).

Tuy nhiên, BLLĐ 2019 đã loại bỏ quy định về hợp đồng lao động mùa vụ và chia hợp đồng lao động thành 02 loại: hợp đồng lao động không xác định thời hạn và hợp đồng lao động xác định thời hạn. Cụ thể, khoản 1 Điều 20 BLLĐ năm 2019 quy định:

“Hợp đồng lao động phải được giao kết theo một trong các loại sau đây:

1. a) Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng;
2. b) Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong thời gian không quá 36 tháng kể từ thời điểm có hiệu lực của hợp đồng.”

Trong đó:

– Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là loại hợp đồng mà trong đó các bên không xác định thời hạn thực hiện hợp đồng. Hợp đồng này thường áp dụng cho những công việc có tính chất thường xuyên, liên tục, dài lâu, không xác định được cụ thể thời điểm kết thúc hoặc những công việc có thời gian kết thúc từ 36 tháng trở lên.

– Hợp đồng lao động xác định thời hạn là loại hợp đồng mà trong đó các bên xác định thời hạn thực hiện hợp đồng không quá 36 tháng kể từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực pháp luật.

Để đảm bảo quyền lợi của người lao động, hướng tới việc sử dụng lao động lâu dài, điểm c khoản 2 Điều 20 BLLĐ 2019 quy định chỉ được quyền ký kết tối đa 2 lần hợp đồng lao động xác định thời hạn (trừ một số trường hợp đặc biệt) trong trường hợp người lao động làm việc liên tục cho cùng một người sử dụng lao động.

Căn cứ Điều 14 và Điều 20 BLLĐ 2019, hợp đồng lao động không xác định thời hạn sẽ được ký kết trong một số trường hợp:

1. i)Hợp đồng lao động được ký kết theo sự thỏa thuận giữa ngườilao động và người sử dụng lao động với thời hạn làm việc ghi trong hợp đồng là không xác định thời hạn;
2. ii)Ngườilao động và người sử dụng lao động đã ký kết hợp đồng lao động có xác định thời hạn, sau khi hết thời hạn, người lao động vẫn tiếp tục làm việc. Khi hết 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn mà hai bên không ký kết hợp đồng lao động mới thì hợp đồng đã giao kết sẽ trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn;

iii) Người lao động và người sử dụng lao động đã ký liên tiếp 2 hợp đồng lao động xác định thời hạn, nếu ngừoi đó vẫn tiếp tục làm việc thì người lao động và người sử dụng lao động phải ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

Ngoài ra, căn cứ vào hình thức của hợp đồng quy định tại Điều 14 BLLĐ 2019, hợp đồng lao động được chia thành: hợp đồng lao động bằng văn bản, hợp đồng lao động dưới hình thức dữ liệu thông qua phương tiện điện tử và hợp đồng lao động bằng lời nói.

Trên đây là một số vấn đề cơ bản liên quan đến hợp đồng và các loại hợp đồng theo quy định của BLLĐ 2019, vui lòng liên hệ chúng tôi để biết thêm chi tiết.