MẤT TIỀN VÌ KHÓA HỌC TRỰC TUYẾN “MA”: NGƯỜI HỌC CÓ THỂ LÀM GÌ?

Gần đây, hàng loạt người dùng đã phản ánh việc chuyển khoản đăng ký các khóa học trực tuyến về “chạy quảng cáo Facebook”, nhưng sau đó không được thông báo lịch học cụ thể. Khi yêu cầu hoàn tiền, họ thường nhận được câu trả lời từ chối với lý do “học viên đơn phương hủy học”.

Nhiều người băn khoăn: Liệu hành vi này có phạm luật? Người học có thể lấy lại tiền không? Chúng ta hãy cùng phân tích dưới góc độ pháp lý.

Có phạm luật không?

Qua phân tích của các chuyên gia, hành vi này khó có thể bị truy cứu trách nhiệm bởi các lý do sau

• Về nghĩa vụ thuế

Dịch vụ đào tạo, dạy học – dù trực tiếp hay trực tuyến – đều thuộc diện không chịu thuế GTGT theo Khoản 13 Điều 4 Thông tư 219/2013/TT-BTC. Đối với thuế thu nhập cá nhân, chỉ khi doanh thu vượt 100 triệu đồng/năm, đơn vị đào tạo mới phải nộp thuế TNCN theo Thông tư 40/2021/TT-BTC.

Do đó, hoạt động “bán khóa học chạy quảng cáo facebook” không có hành vi vi phạm về nghĩa vụ thuế.

• Về vi phạm hành chính

Theo Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, để bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản:

• Phải có thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn
• Hoặc sử dụng tài sản vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không thể hoàn trả

Tuy nhiên, việc chưa tổ chức lớp học đúng hẹn chưa đủ để chứng minh yếu tố gian dối ban đầu. Đồng thời, học phí không thuộc loại tài sản phải hoàn trả như vay, mượn hay thuê.

• Về trách nhiệm hình sự

Theo Bộ luật Hình sự năm 2015, có hai tội danh có thể xem xét cho hành vi này:

Quy định tại khoản 1 Điều 174, tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đòi hỏi người phạm tội phải có hành vi gian dối ngay từ đầu nhằm khiến người bị hại tin tưởng mà giao tài sản. Nếu một khóa học thực sự tồn tại nhưng chất lượng không đúng như quảng cáo, hoặc người bán chỉ phóng đại công dụng mà không có chủ đích chiếm đoạt tài sản từ đầu, thì không đủ yếu tố cấu thành tội phạm này mà có thể chỉ là tranh chấp hợp đồng hoặc hành vi thương mại không trung thực.

Theo khoản 1 Điều 175, tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” yêu cầu người phạm tội phải có được tài sản một cách hợp pháp trước, sau đó dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn nhằm chiếm đoạt tài sản đó. Nếu người bán gặp khó khăn khách quan như không đủ học viên, mất khả năng thực hiện hợp đồng nhưng vẫn có thiện chí khắc phục hoặc không có dấu hiệu bỏ trốn, thì chưa đủ cơ sở để xác định ý thức chiếm đoạt. Chỉ khi người này có hành vi cố tình không hoàn tiền, kéo dài thời gian với mục đích không chính đáng, mới có thể xem xét trách nhiệm hình sự theo điều luật này.

Như vậy, hành vi trên đều không đủ cơ sở để truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 174 và Điều 175 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Người học có thể lấy lại tiền không?

Đáng tiếc, qua nhiều vụ việc tương tự mà chúng tôi đã tư vấn, câu trả lời là “khó khăn”. Lý do chính là:

1. Thiếu căn cứ pháp lý: Hầu hết các giao dịch này không có hợp đồng hoặc biên nhận chính thức quy định rõ về điều kiện hoàn tiền.
2. Không đủ yếu tố khởi kiện dân sự: Không chứng minh được sự tồn tại của một thỏa thuận hợp pháp về việc hoàn trả học phí trong trường hợp chưa học.
3. Không đủ yếu tố truy cứu hình sự: Không có bằng chứng về hành vi gian dối hoặc cưỡng ép ban đầu.

Dựa trên kinh nghiệm giải quyết tranh chấp tại Văn phòng Luật sư Tinh Hoa Việt, chúng tôi nhận định: “Đây là khoảng trống pháp lý trong giao dịch trực tuyến. Người học nên hiểu rằng khi đã chuyển khoản mà không có cam kết rõ ràng về thời gian học và điều kiện hoàn tiền, khả năng lấy lại tiền gần như không có.”

Làm gì để bảo vệ quyền lợi?

Để tránh rơi vào tình huống tương tự, người học cần:

1. Yêu cầu ký hợp đồng rõ ràng trước khi thanh toán, trong đó quy định cụ thể về thời gian học và điều kiện hoàn tiền.
2. Lưu giữ bằng chứng về mọi giao dịch, tin nhắn trao đổi, và nội dung quảng cáo khóa học.
3. Tìm hiểu kỹ về uy tín của đơn vị đào tạo qua đánh giá của học viên trước đó.
4. Thanh toán theo tiến độ thay vì trả toàn bộ học phí ngay từ đầu.

Nếu bạn đọc có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề này hoặc các vấn đề pháp lý khác, hãy liên hệ với Văn phòng Luật sư Tinh Hoa Việt, theo Hotline: 08.7939.7939 và Email: vplstinhhoaviet@gmail.com hoặc truy cập website:https://lstinhhoaviet.vn/ để được chúng tôi hỗ trợ nhanh nhất.