Người dân cần làm gì khi bị thu hồi đất mà không nhận được Thông báo trước?

Việc thu hồi đất là một hoạt động hành chính có tác động lớn đến quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất. Theo quy định của Luật Đất đai 2024, việc thông báo trước khi thu hồi đất là một thủ tục bắt buộc nhằm đảm bảo tính minh bạch và công khai, đồng thời tạo điều kiện cho người dân được biết và chuẩn bị các thủ tục liên quan.

Tuy nhiên, trong thực tế, có không ít trường hợp người dân bị thu hồi đất mà không được thông báo trước. Vậy khi gặp phải tình huống này, người dân cần làm gì để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình? Bài viết này sẽ phân tích vấn đề này dựa trên các quy định của Luật Đất đai 2024.

Quy định của Luật Đất đai 2024 về thông báo thu hồi đất như sau:

“Điều 85. Thông báo thu hồi đất và chấp hành quyết định thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng 

1.Trước khi ra quyết định thu hồi đất, cơ quan có thẩm quyền phải ban hành thông báo thu hồi đất cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (nếu có) biết chậm nhất là 90 ngày đối với đất nông nghiệp và 180 ngày đối với đất phi nông nghiệp. Nội dung thông báo thu hồi đất bao gồm: lý do thu hồi đất; diện tích, vị trí khu đất thu hồi; tiến độ thu hồi đất; kế hoạch điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm; kế hoạch di dời người dân khỏi khu vực thu hồi đất; kế hoạch bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.”

Như vậy, mục đích của việc thông báo là nhằm đảm bảo quyền được biết của người sử dụng đất, tạo điều kiện để họ thực hiện các quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc thu hồi đất. Việc không thông báo thu hồi đất trước khi quyết định được ban hành là vi phạm quy định của pháp luật. Điều này có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với người sử dụng đất như:

Thiếu tính minh bạch: Việc không thông báo làm giảm tính minh bạch trong quá trình thực hiện thu hồi đất, tạo điều kiện cho các hành vi lợi dụng, tiêu cực.

Xâm phạm quyền được biết: Người dân không có cơ hội được biết về quyết định thu hồi đất, từ đó không thể chuẩn bị các thủ tục cần thiết.

Ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp: Người dân có thể bị thiệt hại về tài sản do không có thời gian để chuẩn bị, di chuyển tài sản, dẫn đến mất mát, hư hỏng tài sản; thiệt hại về tinh thần do bị thu hồi đất đột ngột gây ra stress, hoang mang; đặc biệt là thiệt hại về kinh tế do có thể mất đi nguồn thu nhập, gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nơi ở mới;…

Gây khó khăn trong việc khiếu nại: Việc không có thông báo sẽ gây khó khăn cho người dân trong việc thu thập chứng cứ để chứng minh quyền sở hữu hợp pháp của mình và khiếu nại về quyết định thu hồi đất (nếu có).

Vậy người dân cần làm gì khi bị thu hồi đất mà không được thông báo?

Căn cứ Điều 237. Giải quyết khiếu nại, khởi kiện về quản lý đất đai

“1. Người sử dụng đất, người có quyền và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai.”

Khi phát hiện mình bị thu hồi đất mà không được thông báo trước, người dân cần thực hiện các bước sau:

1.Kiểm tra lại thông tin: Người dân cần kiểm tra lại các thông tin liên quan đến quyết định thu hồi đất để xác định xem mình có thực sự được thông báo hay không.

2.Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải thích: Người dân có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải thích lý do tại sao mình không được thông báo và cung cấp các giấy tờ liên quan.

3.Khiếu nại hành chính: Nếu không hài lòng với kết quả giải quyết của cơ quan có thẩm quyền, người dân có quyền khiếu nại hành chính theo quy định của pháp luật.

Theo Điều 83 Luật Đất đai 2024, tùy từng trường hợp cụ thể mà UBND cấp tỉnh hoặc UBND cấp huyện là cơ quan có thẩm quyền ban hành thông báo thu hồi đất. Như vậy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh tùy trường hợp sẽ có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thu hồi đất lần đầu.

4.Khởi kiện: Trong trường hợp khiếu nại hành chính không được giải quyết thỏa đáng, người dân có quyền khởi kiện ra tòa để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Người khởi kiện nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định tại Luật Tố tụng hành chính 2015. Đối với quyết định thu hồi đất do Ủy ban nhân dân huyện ban hành thì Tòa án nhân dân tỉnh nơi có đất bị thu hồi sẽ là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết vụ án. Còn đối với quyết định thu hồi đất do Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành thì Tòa án nhân dân cấp cao sẽ là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết vụ án.

Việc thông báo trước khi thu hồi đất là một quy định quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân. Khi bị thu hồi đất mà không được thông báo, người dân cần bình tĩnh, chủ động tìm hiểu thông tin, và bảo vệ quyền lợi của mình bằng các biện pháp pháp lý.

Nếu bạn đọc có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề này hoặc các vấn đề pháp lý khác, hãy liên hệ với Văn phòng Luật sư Tinh Hoa Việt, Hotline: 08.7939.7939 và Email: vplstinhhoaviet@gmail.com hoặc truy cập website: https://lstinhhoaviet.vn/ để được chúng tôi hỗ trợ nhanh nhất.