Quy định về đấu thầu hàng hóa, dịch vụ
Đấu thầu giúp tối ưu hóa nguồn lực và đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ, từ việc mua sắm thiết bị, vật tư đến thuê các dịch vụ chuyên môn. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, việc hiểu rõ quy định và quy trình đấu thầu là vô cùng cần thiết.

1- Đấu thầu hàng hóa, dịch vụ là gì?
Theo Điều 214 Luật Thương mại 2005 quy định về đấu thầu hàng hóa, dịch vụ như sau:
“Đấu thầu hàng hoá, dịch vụ
- Đấu thầu hàng hoá, dịch vụ là hoạt động thương mại, theo đó một bên mua hàng hoá, dịch vụ thông qua mời thầu (gọi là bên mời thầu) nhằm lựa chọn trong số các thương nhân tham gia đấu thầu (gọi là bên dự thầu) thương nhân đáp ứng tốt nhất các yêu cầu do bên mời thầu đặt ra và được lựa chọn để ký kết và thực hiện hợp đồng (gọi là bên trúng thầu).”
Như vậy, có thể hiểu đấu thầu hàng hóa, dịch vụ là một trong những loại đấu thầu mà có đối tượng đấu thầu cụ thể là hàng hóa và dịch vụ.
2- Đặc điểm của đấu thầu về hàng hóa, dịch vụ
- Đối tượng của đấu thầu
Đối tượng hoạt động đấu thầu hàng hóa và dịch vụ là những loại hàng hóa thương mại được phép lưu thông trên thị trường và các dịch vụ thương mại hợp pháp. Điều này có nghĩa là chỉ những hàng hóa và dịch vụ tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành mới được tham gia vào quá trình đấu thầu.
- Chủ thể tham gia
Quan hệ đấu thầu hàng hóa và dịch vụ bao gồm hai bên chính: Bên mời thầu và các nhà thầu. Bên mời thầu là người có nhu cầu mua sắm hàng hóa hoặc dịch vụ, trong khi các nhà thầu là những người hoặc tổ chức cung cấp dịch vụ hoặc hàng hóa tham gia vào quá trình đấu thầu với mục tiêu giành được hợp đồng.
- Quan hệ gắn liền với mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ thương mại
Đấu thầu luôn đi kèm với quan hệ mua bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ, là bước tiền đề để tiến tới việc ký kết hợp đồng chính thức giữa các bên. Kết quả của quá trình đấu thầu không chỉ chọn ra nhà cung cấp tốt nhất mà còn thiết lập các điều kiện và cam kết cho hợp đồng tương lai.
- Mang tính cạnh tranh giữa nhiều bên
Đấu thầu được tổ chức nhằm tạo ra sự cạnh tranh giữa nhiều nhà thầu, giúp bên mời thầu lựa chọn được nhà cung cấp tốt nhất. Sự cạnh tranh này đảm bảo rằng các bên dự thầu phải đưa ra các đề xuất tốt nhất về chất lượng và giá cả, tăng cơ hội cho bên mời thầu chọn được đối tác tối ưu.
- Hình thức pháp lý
Mối quan hệ đấu thầu được xác lập và điều chỉnh thông qua hai loại hồ sơ: Hồ sơ mời thầu và hồ sơ dự thầu. Hồ sơ mời thầu được lập bởi bên mời thầu, chứa đựng các yêu cầu cụ thể về kỹ thuật, tài chính và thương mại của gói thầu. Ngược lại, hồ sơ dự thầu do các nhà thầu chuẩn bị, thể hiện khả năng đáp ứng các yêu cầu của bên mời thầu. Các hồ sơ này tạo ra nền tảng pháp lý để xác lập, điều chỉnh và thực hiện quyền và nghĩa vụ của các bên trong quá trình đấu thầu.
3- Quy trình, thủ tục đấu thầu hàng hóa, dịch vụ
Bước 1: Mời thầu
Giai đoạn đầu tiên trong quy trình đấu thầu là mời thầu. Bên mời thầu phải tiến hành sơ tuyển để xác định những nhà thầu có đủ năng lực và kinh nghiệm cần thiết cho gói thầu. Theo Điều 217 của Luật Thương mại 2005, sơ tuyển nhà thầu giúp đảm bảo rằng chỉ những nhà thầu có khả năng đáp ứng các điều kiện đề ra mới được tham gia đấu thầu. Song song với đó, bên mời thầu cần chuẩn bị một bộ hồ sơ mời thầu chi tiết, bao gồm các thông tin về thông báo mời thầu, phương pháp đánh giá, tiêu chí so sánh và xếp hạng, cũng như các chỉ dẫn cụ thể khác liên quan đến quy trình đấu thầu (Điều 218). Để đảm bảo tính cạnh tranh và minh bạch, hồ sơ mời thầu phải được công bố rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng, giúp thu hút sự tham gia của các nhà thầu tiềm năng.
Bước 2: Dự thầu
Sau khi thông báo mời thầu được công bố, các nhà thầu quan tâm sẽ tiến hành chuẩn bị và nộp hồ sơ dự thầu. Theo Điều 214 của Luật Thương mại 2005, hồ sơ này có thể được nộp trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu điện đến địa chỉ được chỉ định trong hồ sơ mời thầu trước thời điểm đóng thầu. Để đảm bảo tính cam kết và hiệu quả, các nhà thầu thường phải nộp một khoản tiền bảo đảm dự thầu theo yêu cầu của bên mời thầu. Khoản tiền này nhằm đảm bảo rằng nhà thầu sẽ tuân thủ các quy định và cam kết tham gia đấu thầu một cách nghiêm túc. Việc này giúp ngăn chặn tình trạng nhà thầu rút lui hoặc không tuân thủ các điều kiện đấu thầu sau khi đã nộp hồ sơ.
Bước 3: Mở thầu
Mở thầu là quá trình công khai mở các hồ sơ dự thầu đã nộp đúng hạn tại thời điểm được quy định hoặc ngay sau thời điểm đóng thầu. Tất cả các bên dự thầu có quyền tham gia chứng kiến buổi mở thầu để đảm bảo tính công khai và minh bạch. Các hồ sơ nộp không đúng hạn sẽ không được xem xét và sẽ được trả lại cho nhà thầu dưới dạng chưa mở, đảm bảo rằng không có sự can thiệp hoặc thay đổi nào đối với hồ sơ sau khi đã nộp. Điều này giúp bảo đảm sự công bằng cho tất cả các bên tham gia.
Bước 4: Đánh giá và so sánh hồ sơ dự thầu
Giai đoạn đánh giá và so sánh hồ sơ dự thầu dựa trên các tiêu chí mà bên mời thầu đã xác định từ trước. Bên mời thầu sẽ kiểm tra và đánh giá chi tiết các hồ sơ để xác định nhà thầu nào đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của gói thầu. Trong quá trình này, nếu cần thiết, bên mời thầu có thể yêu cầu nhà thầu làm rõ các thông tin hoặc vấn đề liên quan đến hồ sơ của họ. Mọi yêu cầu và phản hồi đều phải được lập thành văn bản để đảm bảo tính minh bạch và công khai. Nếu có bất kỳ thay đổi nào trong nội dung hồ sơ mời thầu, bên mời thầu phải thông báo cho tất cả các nhà thầu ít nhất 10 ngày trước thời hạn cuối cùng nộp hồ sơ, nhằm đảm bảo các nhà thầu có đủ thời gian để điều chỉnh hồ sơ của mình.
Bước 5: Xếp hạng và lựa chọn nhà thầu
Dựa trên kết quả đánh giá, bên mời thầu sẽ tiến hành xếp hạng và lựa chọn nhà thầu phù hợp nhất. Phương pháp và tiêu chí xếp hạng đã được định rõ trong hồ sơ mời thầu, và quá trình này nhằm đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có khả năng đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của gói thầu. Trong trường hợp có nhiều nhà thầu đạt số điểm hoặc tiêu chuẩn tương đương nhau, bên mời thầu có quyền chọn nhà thầu mà họ thấy phù hợp nhất cho việc thực hiện hợp đồng.
Bước 6: Thông báo kết quả và ký kết hợp đồng
Ngay sau khi có kết quả đấu thầu, bên mời thầu phải thông báo cho tất cả các bên dự thầu về kết quả này. Điều này đảm bảo tính minh bạch và thông tin đầy đủ cho tất cả các bên tham gia. Tiếp theo, bên mời thầu sẽ tiến hành ký kết hợp đồng với nhà thầu trúng thầu. Để đảm bảo việc thực hiện hợp đồng, các bên có thể thỏa thuận về việc đặt cọc, ký quỹ hoặc bảo lãnh với số tiền không vượt quá 10% giá trị hợp đồng. Khoản tiền bảo đảm này sẽ được giữ lại cho đến khi nhà thầu hoàn thành các nghĩa vụ của mình theo hợp đồng. Nếu nhà thầu trúng thầu từ chối thực hiện hợp đồng sau khi ký kết, họ sẽ không được hoàn trả số tiền bảo đảm này. Ngược lại, sau khi hoàn thành hợp đồng, nhà thầu sẽ được hoàn trả khoản tiền đặt cọc hoặc ký quỹ dự thầu.
Trên đây là những ý kiến pháp lý của Văn phòng Luật sư Tinh Hoa Việt về quy định về đấu thầu về hàng hóa, dịch vụ theo quy định mới nhất. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ Văn phòng Luật sư Tinh Hoa Việt theo Hotline: 090.606.0784 – Hotline: 091.542.4860, Email: vplstinhhoaviet@gmail.com hoặc truy cập website: https://lstinhhoaviet.vn/ để được tư vấn, hỗ trợ pháp lý.