Tranh chấp đất đai là một trong những vấn đề pháp lý phức tạp và nhạy cảm, thường liên quan đến quyền lợi và tài sản của nhiều cá nhân, tổ chức. Trong quá trình giải quyết các vụ tranh chấp này, việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, ngăn chặn những hậu quả xấu có thể xảy ra.
Biện pháp khẩn cấp tạm thời là những biện pháp mà Tòa án áp dụng để tạm thời giải quyết yêu cầu cấp bách của đương sự, nhằm bảo vệ bằng chứng, bảo đảm tài sản và bảo vệ khả năng thi hành án, quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự trong một vụ việc tranh chấp.
Trong giải quyết tranh chấp đất đai, các biện pháp khẩn cấp tạm thời có thể được đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự yêu cầu Tòa án đang giải quyết vụ án áp dụng theo quy định tại Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015:
Điều 111. Quyền yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời
“1. Trong quá trình giải quyết vụ án, đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện vụ án quy định tại Điều 187 của Bộ luật này có quyền yêu cầu Tòa án đang giải quyết vụ án đó áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời quy định tại Điều 114 của Bộ luật này…”
Điều 114. Các biện pháp khẩn cấp tạm thời
“… 6. Kê biên tài sản đang tranh chấp.
7. Cấm chuyển dịch quyền về tài sản đối với tài sản đang tranh chấp.
8. Cấm thay đổi hiện trạng tài sản đang tranh chấp.
9. Cho thu hoạch, cho bán hoa màu hoặc sản phẩm, hàng hóa khác.
…12. Cấm hoặc buộc thực hiện hành vi nhất định.”
Trên thực tế, các biện pháp khẩn cấp tạm thời khi giải quyết tranh chấp đất đai là khá đa dạng, vì thế tùy từng trường hợp cụ thể mà Tòa án sẽ áp dụng những biện pháp phù hợp với hoàn cảnh và đảm bảo hiệu quả cao nhất. Có thể kể tên một số trường hợp nên áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời trong tranh chấp đất đai như:
- Có nguy cơ làm thay đổi hiện trạng tài sản: Khi có dấu hiệu cho thấy người đang chiếm hữu hoặc giữ tài sản đang tranh chấp có hành vi tháo dỡ, lắp ghép, xây dựng thêm hoặc có hành vi khác làm thay đổi hiện trạng tài sản đó
- Có nguy cơ làm mất đi bằng chứng: Khi có dấu hiệu cho thấy bằng chứng liên quan đến vụ án có nguy cơ bị tiêu hủy, làm giả hoặc giấu diếm.
- Có nguy cơ làm ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án: Khi có hành vi cản trở việc thực hiện các quyết định của Tòa án hoặc làm chậm trễ quá trình giải quyết vụ án.
- Có nguy cơ làm thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự: Khi có nguy cơ đương sự bị thiệt hại về tài sản, tinh thần hoặc uy tín.
Đối với thủ tục áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, đương sự có quyền yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời bằng đơn. Sau đó Tòa án sẽ xem xét đơn yêu cầu và quyết định có chấp nhận áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hay không. Nếu chấp nhận, Tòa án sẽ ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời và thông báo cho các bên liên quan.
Tuy nhiên, người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời quy định tại các khoản 6, 7, 8, 10, 11, 15 và 16 Điều 114 của Bộ luật tố tụng dân sự 2015 mà áp dụng không đúng, gây thiệt hại cho người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hoặc cho người thứ ba thì phải bồi thường. Do đó, Điều 136 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 và Điều 12 Nghị quyết số 02/2020/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quy định, người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phải thực hiện biện pháp bảo đảm bằng một khoản tiền, kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá tương đương với tổn thất hoặc thiệt hại có thể phát sinh do hậu quả của việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng.
Biện pháp khẩn cấp tạm thời trong các vụ tranh chấp đất đai là một công cụ pháp lý hữu hiệu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Tuy nhiên việc áp dụng biện pháp này cần phải đảm bảo nguyên tắc giải quyết kịp thời, tuân thủ đúng quy định của pháp luật và được thực hiện một cách khách quan, công bằng.
Nếu bạn đọc có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề này hoặc các vấn đề pháp lý khác, hãy liên hệ với Văn phòng Luật sư Tinh Hoa Việt, Hotline: 08.7939.7939 và Email: vplstinhhoaviet@gmail.com hoặc truy cập website: https://lstinhhoaviet.vn/ để được chúng tôi hỗ trợ nhanh nhất.
