Cuối tháng 9 năm 2023, Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng, Thành phố Hà Nội đã ra hàng loạt quyết định buộc thực hiện biện pháp khắc phụ hậu quả đối với các cá nhân, hộ gia đình đã có hành vi vi phạm hành chính trong việc sử dụng đất sai mục đích. Hàng ngàn người dân lao động đang đứng trước nguy cơ mất việc làm.
(Hình ảnh xưởng gỗ đang tạm dừng hoạt động)
Cụ thể, năm 2007, UBND huyện Đan Phượng đã phê duyệt Kế hoạch chuyển đổi 4,25 ha vùng Trũng Phan, cụm 1, xã Liên Hà sang phát triển vườn trại, thời gian chuyển đổi là 20 năm (đến 2027). Từ năm 2007 đến 2010, các hộ xây dựng cơ sở hạ tầng, xây chuồng trại chăn nuôi sản xuất, xưởng làm nấm, cây trồng, đào ao thả cá. Nhưng do thổ nhưỡng không phù hợp, cây trồng vật nuôi chậm lớn, bệnh tật, ao cá ô nhiễm dẫn đến khó khăn, thiệt hại lớn. Năm 2008, một số hộ dân đã có đơn xin bắc điện với mong muốn làm xưởng sản xuất mộc trên đất V.A.C và đã được UBND xã Liên Hà chấp thuận. Từ đó tới nay, do thiếu mặt bằng sản xuất gỗ mộc dân dụng nên nhiều người dân cũng đã đăng ký biến đổi mục đích sử dụng đất sang thành lán xưởng chứa máy móc, nguyên vật liệu phục vụ cho sản xuất của làng nghề mộc truyền thống xã Liên Hà, huyện Đan Phượng, đồng thời tạo công ăn việc làm, bảo đảm cuộc sống cũng như trật tự, an ninh xã hội ở địa phương.
(Hình ảnh Đơn xin bắc điện của một hộ gia đình tại xã Liên Hà năm 2008)
Đầu năm 2020, Sở Tài nguyên và môi trường thành phố Hà Nội đã gửi công văn đôn đốc, hướng dẫn UBND các quận, huyện, thị xã tổ chức thực hiện Kết luận của Thường trực Thành ủy về thực trạng, kết quả và giải pháp xử lý vi phạm lấn chiếm đất nông nghiệp, đất công trên địa bàn các quận, huyện, thị xã. Ngày 04/4/2023, huyện Đan Phượng có Kế hoạch số 114 KH-UBND về việc khắc phục các thiếu sót, khuyết điểm trong công tác xử lý vi phạm pháp luật về đất đai trên địa bàn Đan Phượng. Theo đó, vi phạm trước ngày 01/7/2014, nhưng không phù hợp với quy hoạch: đề xuất cho tạm sử dụng đến khi nhà nước thu hồi đất nhưng phải giữ nguyên hiện trạng, người sử dụng đất phải đăng ký sử dụng đất theo quy định tại điểm a, khoản 3, Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính Phủ. Ngày 28/7/2023, Huyện ủy Đan Phượng ban hành Kết luận số 427/KL-HU về việc xử lý vi phạm đất đai tại 3 xã Liên Hồng, Liên Hà, Liên Trung và các xã khác trên địa bàn huyện Đan Phượng. Các biện pháp khắc phục hậu quả phải thực hiện gồm: buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm; tháo, phá dỡ toàn bộ công trình lán xưởng, múc bỏ toàn bộ nền bê tông xi măng. Thậm chí, trong thời gian thi hành các biện pháp cưỡng chế, một số lán xưởng đã bị cắt điện luân phiên, ảnh hưởng rất lớn tới sinh hoạt hàng ngày của người dân.
(Hình ảnh người dân xã Liên Hà tụ tập ngoài công xưởng do mất điện)
Trước những quyết định trên, các hộ dân vô cùng phẫn nộ và bất bình bởi nếu phải tiến hành tháo dỡ sẽ gây nên thiệt hại rất lớn cả về vật chất lẫn tinh thần, ước tính lên tới 800 tỷ đồng; khoảng 2000 lao động mất việc làm, thất nghiệp kéo theo sự ảnh hưởng tới khoảng 4000 nhân khẩu trên địa bàn. Ngoài ra còn có những hệ quả khác như tổn thất tới kinh tế địa phương, suy thoái kinh tế trong nước, an ninh trật tự xã hội,… Bên cạnh đó, trên thực tế hiện nay đã có hơn 50 lán xưởng bị giải phóng, hơn 800 lao động mất việc làm nhưng những khu đất được giải phóng chưa được đưa sử dụng đúng mục đích, đất bỏ hoang lãng phí trong khi người dân không có đất để phát triển kinh tế.
Từ đó, các hộ dân đề nghị UBND huyện Đan Phượng xem xét, giải quyết các vấn đề:
- Tạm dừng việc cưỡng chế và tạo điều kiện cho các hộ dân được tiếp tục sản xuất kinh doanh, ổn định cuộc sống đến khi nhà nước thu hồi, sử dụng phần đất này;
- Tạo điều kiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với những trường hợp phù hợp với quy hoạch;
- Đề nghị thực hiện theo Văn bản số 188/STMT-TTr ngày 19/02/2020 của Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Hà Nội và Kế hoạch số 114/KH-UBND ngày 04/4/2023 của UBND huyện Đan Phượng, Thành phố Hà Nội.
Xét về lý, việc các hộ dân sử dụng đất sai mục đích vi phạm các nguyên tắc, quy định của Luật Đất đai 2013. Tuy nhiên, xét về tình, có thể thấy địa hình khu vực xã Liên Hà không phù hợp để canh tác và phát triển mô hình V.A.C, các hộ dân gặp nhiều khó khăn trong quá trình ổn định và phát triển kinh tế. Việc các hộ dân chuyển hướng sang sản xuất mộc từ những năm 2008 và đạt được hiệu quả tốt, là một trong số những yếu tố cần phải cân nhắc kĩ hơn để đảm bảo an sinh khu vực và xã hội.
